Πέμπτη, 1 Ιουλίου 2021
Το αναπηρικό αμαξίδιο είναι μία καρέκλα με τροχούς που αποτελεί τον πιο διαδεδομένο
τρόπο μεταφοράς ατόμων με αδυναμία βάδισης λόγω ασθένειας, τραυματισμού,
προβλημάτων που σχετίζονται με το γήρας ή αναπηρίας. Στα παραπάνω μπορεί να
περιλαμβάνονται κακώσεις νωτιαίου μυελού (παραπληγία, ημιπληγία, τετραπληγία),
εγκεφαλική παράλυση, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, νόσος του κινητικού νευρώνα,
σκλήρυνση κατά πλάκας κ.τ.λ.
Πρώτες ενδείξεις
Οι παλαιότερες ενδείξεις ύπαρξης τροχοφόρων επίπλων παγκοσμίως εμφανίζονται στην
Ελλάδα και στην Κίνα, περίπου τον 6ο αιώνα π.Χ. Πιο συγκεκριμένα, σε ένα αρχαιοελληνικό
αγγείο, που χρονολογείται μεταξύ 5ου και 6ου αιώνα π.Χ, απεικονίζεται ένα παιδικό κρεβάτι
με τροχούς, ενώ στην Κίνα έχει βρεθεί ανάλογη επιγραφή σε πέτρινη πλάκα. Λίγο αργότερα,
περίπου το 525 π.Χ έκαναν την εμφάνιση τους οι πρώτες τροχήλατες καρέκλες, που
σκοπόείχαν την μεταφορά βαριών αντικειμένων ή ατόμων με κινητικές δυσκολίες. Έως τότε
δεν υπήρχε σαφής διάκριση μεταξύ των παραπάνω λειτουργιών, κάτι που συνεχίστηκε για
πολλά χρόνια, μέχρι την εμφάνιση εικόνων τροχοφόρων καρεκλών ειδικά για την μεταφορά
ανθρώπων στη κινεζική τέχνη.
1595
Παρ’ όλο που στην Ευρώπη αναπτύχθηκε τελικά ένα ανάλογο σχέδιο, η συγκεκριμένη
μέθοδος μεταφοράς δεν υπήρχε έως το 1595 όταν ένας άγνωστος εφευρέτης από την
Ισπανία δημιούργησε ένα είδος αναπηρικής καρέκλας για τον βασιλιά Φίλιππο ΙΙ. Αν και ήταν
μία περίτεχνη κατασκευή με πλάτη, μπράτσα και υποπόδια, ο σχεδιασμός εξακολουθούσε να
παρουσιάζει ελλείψεις, αφού δεν διέθετε μηχανισμό προώθησης, με αποτέλεσμα να
χρειάζεται βοήθεια άλλων ατόμων για την αποτελεσματική μετακίνησή του. Κάτι τέτοιο,
καθιστά το σχέδιο πιο εύκολα συγκρίσιμο με ένα φορητό θρόνο παρά με ένα αναπηρικό
αμαξίδιο, με την έννοια που είναι γνωστό στην εποχή μας.
1655
Το 1655 ο Stephan Farffler, ένας 22χρονός γερμανός παραπληγικός ωρολογοποιός
κατασκεύασε και χρησιμοποίησε το πρώτο αυτοπροωθούμενο αναπηρικό αμαξίδιο στον
κόσμο, με αυτοσχέδιο σύστημα που περιελάμβανε μανιβέλα και γρανάζια. Ήταν μία σταθερή
καρέκλα τοποθετημένη σε ένα τρίτροχο πλαίσιο, με λαβές προσαρτημένες στις δύο πλευρές
του μπροστινού τροχού, που μπορούσε να μετακινηθεί προς τα μπροστά. Ωστόσο, η
κατασκευή έμοιαζε περισσότερο με ποδήλατο χειρός παρά με αναπηρικό αμαξίδιο.
1783
Αν αναζητήσουμε το όνομα του ατόμου που εφηύρε το πρώτο εμπορικό αναπηρικό
αμαξίδιο με την έννοια που το γνωρίζουμε σήμερα, τότε αυτός είναι ο JohnDawson από το
Bath. Ο όρος «εμπορικό» αναφέρεται στο γεγονός ότι ο Dawson επαναπροσδιόρισε το
αναπηρικό αμαξίδιο ως ένα καθολικό προϊόν, θέτοντας τα θεμέλια για τη κατασκευή του
σύγχρονου αναπηρικού αμαξιδίου. Η κατασκευή του ονομάστηκε Bathchair, παίρνοντας το
όνομά της από την πόλη που έζησε ο κατασκευαστής της. Είχε δύο μεγάλους τροχούς πίσω
και ένα μικρότερο μπροστά. Μπορούσε να κινηθεί είτε από το ίδιο το άτομο μέσω μίας
άκαμπτης λαβής, είτε να προωθηθεί από κάποιο ζώο, καθιστώντας το ιδιαίτερα ευέλικτο. Αν
και το σχέδιο του διαφέρει αρκετά από τα σημερινά, σε όλα τα σύχρονα αναπηρικά αμαξίδια
εντοπίζονται ομοιότητες με την Bathchair ως προς τα κύρια χαρακτηριστικά.Το κόστος για
την αγορά της ήταν υψηλό, παρ’ μπορούσε να αγοραστεί από όποιον το επιθυμούσε. Η
εφεύρεση του Dawson ξεπέρασε σε πωλήσεις όλα τα προηγούμενα μοντέλα αναπηρικών
αμαξιδίων για τουλάχιστον 40 χρόνια.
1932
Το 1932, οι μηχανικοί HarryC.Jennings και Herbert Everest κατασκεύασαν το πρώτο ελαφρύ,
πτυσσόμενο αναπηρικό αμαξίδιο κατασκευασμένο από ατσάλι. Ο Everest παρουσίαζε
σημαντικές κινητικές δυσκολίες, αφού είχε σπάσει την πλάτη του σε εργατικό ατύχημα,
γεγονός του τον βοήθησε να κατανοήσει τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Σταδιακά, και
οι δύο αντιλήφθηκαν τις επιχειρηματικές δυνατότητες που προσέφερε η εφεύρεση τους, με
αποτέλεσμα να γίνουν οι πρώτοι μαζικοί κατασκευαστές αναπηρικών αμαξιδίων. Μάλιστα, ο
σχεδιασμός τους, γνωστός και ως Χ-brace, χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα, με
τροποποιήσεις ως προς τα υλικά.
Αγγελική Π.
Τμήμα Εργοθεραπείας
Ανέλιξη Κέντρο Αποκατάστασης Α.Ε