Ο ρόλος της ψυχολογικής υποστήριξης στην αποκατάσταση
Τετάρτη, 21 Μαρτίου 2018
Τόσο ο ίδιος ο άνθρωπος με σωματική ασθένεια ή αναπηρία όσο και το οικογενειακό του περιβάλλον έρχονται αντιμέτωποι και καλούνται να ανταπεξέλθουν σε μια πληθώρα αλλαγών σε κάθε επίπεδο στη ζωή τους (όπως, το οικογενειακό, το διαπροσωπικό, το επαγγελματικό, το κοινωνικό, κ.ά.)
Οι δυναμικές και οι ρόλοι στην οικογένεια αλλάζουν και όλοι καλούνται να διαχειριστούν τη νέα, δύσκολη πραγματικότητα. Σε αυτή την περίοδο κρίσης είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της ψυχολογικής υποστήριξης, μέσω της οποίας αναδεικνύεται ο ολιστικός χαρακτήρας της αποκατάστασης. Βάσει αυτού ο ασθενής αντιμετωπίζεται ως όλον και ο στόχος είναι να κατακτήσει το βέλτιστο επίπεδο αποκατάστασης όχι μόνο στο σωματικό αλλά και στον ψυχολογικό και κοινωνικό/πνευματικό τομέα.
Οι κινητικές δυσκολίες, οι αλλαγές της σωματικής εικόνας και η απώλεια της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας που βιώνουν οι ασθενείς που απευθύνονται σε ένα κέντρο αποκατάστασης, προκαλούν αρνητικές σκέψεις καθώς και συναισθήματα απογοήτευσης, ανεπάρκειας και αναξιότητας, θλίψης, θυμού, φόβου και άγχους. Ο ψυχολόγος ενθαρρύνει τους ασθενείς να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και τους βοηθά να επικεντρωθούν στο παρόν και να χτίσουν πάνω στα υπάρχοντα δυνατά τους σημεία αντί στα συμπτώματα, βρίσκοντας καινούριους τρόπους για να κάνουν «παλιά» πράγματα (αυτά που έκαναν στο παρελθόν).
Πρωταρχικό μέλημα του θεραπευτή είναι να εκτιμήσει την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση κάθε ασθενούς, να εντοπίσει τις ξεχωριστές ανάγκες, δυσκολίες αλλά και τις δυνατότητες και δεξιότητές του και να τον βοηθήσει να διαμορφώσει ρεαλιστικές προσδοκίες αναφορικά με το βαθμό αποκατάστασης της υγείας του. Επιπλέον, θεραπευτής και θεραπευόμενος θέτουν από κοινού ρεαλιστικούς στόχους αποκατάστασης.
Μέσω της ψυχολογικής υποστήριξης ενδυναμώνεται το κίνητρό του ασθενούς για ενεργό συμμετοχή στο πρόγραμμα αποκατάστασης και επίσης διευκολύνεται η μετάβαση και η προσαρμογή του στη νέα πραγματικότητα, η αποδοχή της υπάρχουσας κατάστασης ή/και πάθησης καθώς και του τρέχοντος επιπέδου λειτουργικότητάς του.
Τέλος, πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της ψυχολογικής υποστήριξης για τους φροντιστές/οικογένεια του ασθενούς, οι οποίοι αποτελούν το σύστημα, στο οποίο ανήκει και συνεπώς πλήττονται εξίσου με εκείνον. Ο ψυχολόγος τους βοηθά να αποδεχθούν και οι ίδιοι την πάθηση και τις νέες συνθήκες διαβίωσης (καθώς πολλές φορές τρέφουν ελπίδες για ριζική βελτίωση της υγείας δυσκολεύοντας έτσι την προσαρμογή του ασθενούς στα νέα δεδομένα). Επίσης, τους εκπαιδεύει ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές του, να του παρέχουν όσο το δυνατόν καλύτερη βοήθεια και τους βοηθά να αντέξουν τη συναισθηματική πίεση και τις δυσκολίες της νέας κατάστασης, δεδομένου ότι αλλάζει σε μεγάλο βαθμό και η δική τους ζωή.